چرا سنگ کلیه می گیریم؟

در این مطلب می خواهیم عوامل خطر و چگونگی آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک را برای تان شرح دهیم؛ با ما باشید...

عوامل خطر:

فاکتورهای افزایش دهنده ی خطر تشکیل سنگ های کلیوی عبارت هستند از:

* تاریخچه ی خانوادگی و یا سابقه شخصی ابتلا به سنگ کلیه. چنان چه فردی از اعضای خانواده تان سنگ کلیه داشته باشد، شما نیز در معرض ابتلا به آن قرار دارید. همچنین چنان چه خودتان قبلاً سنگ کلیه داشته اید مجددا در معرض خطر تشکیل سنگی دیگر قرار دارید.

* افزایش سن. اگرچه سنگ کلیه در هر سنی می تواند تشکیل شود ولی در سنین بالای 40 سال معمول تر هستند.

* جنس مذکر. احتمال تشکیل سنگ های کلیوی در مردان بیشتر است.

* دهیدراتاسیون. ننوشیدن مقادیر کافی آب در روز، ریسک ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهد. افرادی که در مناطق با آب و هوای گرم زندگی می کنند و یا تعریق زیادی دارند بایستی بیش از دیگران  آب بنوشند.

* برخی برنامه های غذایی خاص. رژیم های غذایی دارای پروتئین بالا، سدیم بالا و یا قند بالا، ریسک ابتلا به برخی سنگ های کلیوی را افزایش می دهند.

* چاق بودن. نمایه توده بدن(BMI) بالا، دور کمر بالا و اضافه وزن با ریسک افزایش یافته تشکیل سنگ های کلیوی مرتبط هستند.

* جراحی و بیماری های گوارشی. جراحی بای پس معده، بیماری روده ی تحریک پذیر و یا اسهال مزمن منجر به تغییراتی در فرایندهای گوارشی شده و جذب کلسیم را تحت تاثیر قرار داده و سطوح مواد تشکیل دهنده ی سنگ را در شما افزایش می دهند.

* دیگر شرایط پزشکی. دیگر بیماری ها و شرایطی که ریسک سنگ های کلیوی را افزایش می دهند عبارت هستند از اسیدوز توبولار کلیوی، سیستینوریا، هیپرپاراتیروئیدیسم و برخی عفونت های دستگاه ادراری.

آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک

معمولاً افراد ابتدا به پزشک خانوادگی و یا پزشک بیماری های عمومی مراجعه می کنند. سنگ های کوچک توسط پزشک خانواده قابل درمان هستند ولی چنان چه سنگ بزرگ بوده و یا با درد شدید و مشکلات کلیوی وخیم همراه باشد، پزشک بیمار را به یک متخصص بیماری های دستگاه ادراری(اورولوژیست) ارجاع خواهد داد.

از آن جایی که جلسه ی ویزیت، زمان کوتاهی داشته و مسائل متعددی نیز برای پوشش دهی وجود دارند، ایده خوبی است که از قبل آمادگی های لازم برای این جلسه را تدارک دیده باشید. در این قسمت اطلاعاتی را به منظور کمک به آماده شدن برای جلسه ی ویزیت بیان می داریم.

اقداماتی که از عهده ی شما ساخته است:

* از محدودیت های پیش از ویزیت مطلع شوید. زمانی که قرار جلسه ویزیت را ترتیب می دهید سئوال کنید آیا لازم است پیش از جلسه محدودیتی داشته باشید مثلاً ناشتا باشید و یا برنامه غذایی خود را محدود کنید.

* علائم خود را یادداشت نمایید. از جمله هر نوع علائم و یا نشانه ای که حتی به نظرتان با علت تشکیل جلسه ملاقات غیر مرتبط  است.

* اطلاعات شخصی و کلیدی خود را یادداشت نمایید. از جمله استرس های اصلی و یا تغییرات اخیر در زندگی تان.

* لیستی از تمامی داروهای دریافتی خود تهیه کنید. از جمله هر نوع ویتامین و یا مکملی که مصرف می کنید.

* در صورت امکان، یکی از دوستان و یا اعضای خانواده تان را با خود به عنوان همراه ببرید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمامی اطلاعات مطرح شده در طول جلسه ی ویزیت، کار راحتی نیست و لذا اگر کسی همراه شما باشد می تواند در به خاطر آوردن مطالب فراموش شده، شما را یاری رساند.

* سئوالات خود را برای پرسیدن از پزشک یادداشت نمایید. زمان جلسه ویزیت با پزشک محدود است بنابراین آماده کردن لیست سئوالات به شما کمک می کند نهایت استفاده را از زمان جلسه ببرید. سئوالات را به ترتیب اهمیت لیست کنید تا در صورت تمام شدن وقت، جواب مهم ترین آن ها را گرفته باشید.

ننوشیدن مقادیر کافی آب در روز، ریسک ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهد افرادی که در مناطق با آب و هوای گرم زندگی می کنند و یا تعریق زیادی دارند بایستی بیش از دیگران  آب بنوشند

برخی سئوالات کلیدی در رابطه با بیماری سنگ کلیه عبارت هستند از:

* آیا به سنگ کلیه مبتلا هستم؟

* سایز سنگ کلیه من چه قدر است؟

* سنگ کلیه من در چه قسمتی از دستگاه ادراری ام واقع شده است؟

* سنگ کلیه ام از چه نوعی است؟

* آیا به منظور درمان به دارو درمانی نیز نیاز است؟

* آیا به جراحی و یا فرایند دیگری برای درمان سنگ کلیه ام نیاز است؟

* احتمال ابتلا به یک سنگ کلیه ی دیگر چه قدر است؟

* چگونه می توانم از ابتلا به سنگ کلیه در آینده پیشگیری کنم؟

* من دچار برخی بیماری های دیگر نیز هستم. چگونه می توانم به بهترین حالت تمام بیماری هایم را تواماً کنترل کنم؟

* چه محدودیت هایی را باید دنبال کنم؟

* آیا ضرورتی دارد که به یک متخصص مراجعه کنم؟

هزینه ی آن چه قدر خواهد بود و آیا تحت پوشش بیمه قرار دارد؟

* آیا درمانی جایگزین برای داروهای تجویز شده وجود دارد؟

* آیا بروشور، پمفلت و یا جزوه ی مکتوبی در رابطه با بیماری من در دسترس دارید که بتوانم با خود به منزل برده و مطالعه کنم؟

چه وب سایتی را برای مشاهده پیشنهاد می کنید؟

* آیا نیاز به پیگیری و تداوم مراجعه به پزشک خواهم داشت؟

چه عاملی تعیین کننده خواهد بود؟

در کنار سئوالاتی که آماده کردید، چنان چه مطلبی را به خوبی متوجه نشدید و سئوالی به ذهن تان رسید در مورد پرسیدن آن تردید نکنید.

تشخيص و درمان سنگ هاي کليوی

تست هاي تشخيصي

چنان چه پزشک مشکوک به وجود سنگ کليوي شود، تست ها و فرايندهايي را به منظور تشخيص قطعي ترتيب مي دهد که عبارت هستند از:

* آزمايش خون

آزمايشات خون، افزايش کلسيم و يا اسيد اوريک بالا را در خون شما آشکار مي کنند. آزمايش خون به پزشک اين امکان را مي دهد تا احتمال ديگر بيماري ها را بررسي کرده و سلامت کليه هاي شما را ارزيابي کند.

* آزمايش ادرار

در صورت ابتلا به سنگ کليه، آزمايش ادرار 24 ساعته نشان دهنده ي مقادير املاح زيادي در سنگ دفع شده خواهد بود.

* آزمايش هاي  تصويري

تست هاي تصويري هر نوع سنگي را در دستگاه ادراري شما نشان مي دهند. تست هاي تصويري معمولاً شامل سي تي اسکن و در برخي موارد غير معمول شامل اشعه X مي باشند.

* آناليز سنگ هاي دفع شده

از شما خواسته مي شود که در هنگام دفع ادرار از يک صافي استفاده کنيد تا هر تعداد سنگ دفع شده اي را جمع آوري نماييد. از اين طريق سنگ ها براي تست هاي آزمايشگاهي جمع آوري مي شوند. آناليزهاي آزمايشگاهي، ساختار و نوع سنگ هاي کليوي را آشکار مي سازند. پزشک از اين دسته اطلاعات به منظور تعيين علت تشکيل سنگ استفاده مي کند و نيز برنامه اي براي پيشگيري از تشکيل سنگ هاي کليوي در آينده تنظيم خواهد کرد.

درمان و داروها

درمان سنگ کليوي بسته به نوع و علت تشکيل آن متفاوت است.

درمان سنگ هاي کوچکي که با علائم خفيفي همراه هستند:

بسياري از سنگ هاي کليوي به درمان هاي تهاجمي نياز ندارند. شما از طريق روش هاي زير قادر خواهيد بود يک سنگ کوچک را از دستگاه ادراري عبور داده و دفع کنيد:

* نوشيدن آب

نوشيدن 9/1 تا 8/2 ليتر آب در روز به شستشوي سيستم ادراري کمک مي کند.

* مُسکن ها

عبور يک سنگ کوچک با درد و ناراحتي همراه خواهد بود. پزشک در جهت تسکين دردهاي متوسط، مُسکن تجويز خواهد کرد به عنوان نمونه ايبوپروفن(ادويل، موترين و غيره )، استامينوفن(تيلنول و غيره) و يا ناپروکسن.

درمان سنگ هاي بزرگ و انواعي که منتهي به علائم و نشانه هاي شديد تر مي شوند:

آن دسته از سنگ هاي کليوي که با درمان هاي ساده و سنتي قابل درمان نيستند(يعني بزرگ تر از آن هستند که بتوانند به خودي خود دفع شوند و همچنين منجر به خون ريزي، آسيب کليه و عفونت پيش رونده ي دستگاه ادراري شده اند) به درمان هاي تهاجمي نياز دارند. اين نوع درمان ها و فرايند ها عبارت هستند از:

* استفاده از امواج صوتي

در اين فرايند سنگ شکني از امواج صوتي به منظور توليد ارتعاشات قوي به نام امواج شوکي استفاده مي کنند که سنگ را به تکه هاي بسيار ريزي خرد مي کند که اين خرده ها از طريق ادرار دفع مي شوند. اين فرايند صداي بلندي توليد مي کند و با درد متوسطي نيز همراه است بنابراين براي راحتي بيشتر يا تحت بي هوشي خفيفي قرار مي گيريد و يا از مُسکن ها استفاده مي کنند. نوع فرايند بسته به تجهيزات مورد استفاده متفاوت است.

سنگ شکني از طريق امواج شوکي ممکن است منجر به خون ريزي از طريق ادرار، کبود شدگي در ناحيه ي کمر يا شکم و خون ريزي در اطراف کليه و يا ارگان هاي مجاور شود. عبور خرده هاي سنگ از دستگاه ادراري نيز مي تواند با درد و ناراحتي همراه باشد.

* جراحي به منظور حذف سنگ هاي بزرگ

به منظور درآوردن سنگ هاي بزرگ، کليه را باز مي کنند. در واقع از طريق جراحي برش کوچکي در ناحيه ي کمر بيمار ايجاد مي کنند. زماني از اين نوع جراحي استفاده مي شود که درمان از طريق امواج شوکي ناموفق بوده و يا سنگ موجود بسيار بزرگ باشد.

* استفاده از يورتروسکوپ در حذف سنگ

در برخي موارد به منظور درمان سنگ کليه از يورتروسکوپ استفاده مي شود که وسيله اي براي مشاهده ي درون دستگاه ادراري است.

بدين شکل که لوله ي مجهز به دوربين آندوسکوپ را از طريق مثانه به سمت حالب عبور مي دهند و نهايتاً آن را به سمت سنگ حرکت مي دهند.

زماني که محل سنگ تعيين شد از طريق ابزار خاصي آن را به تکه هاي ريزي مي شکنند تا از طريق ادرار دفع گردد.

* جراحي غده ي پاراتيروئيد